Το πένθος για τον θάνατο ενός αγαπημένου αποτελεί μία φυσιολογική συναισθηματική απόκριση στην απώλεια και είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής. Και μπορεί το πένθος να συνιστά οικουμενικό χαρακτηριστικό, η διαδικασία όμως είναι μια πολύ ατομική εμπειρία. Το πόσο βαθιά ή για πόσο χρονικό διάστημα το άτομο πενθεί εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και η διάκριση ανάμεσα στο φυσιολογικό πένθος και στην διαταραχή (στο περίπλοκο πένθος ή στην κατάθλιψη) μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Katherine Shear, καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου Columbia: «Το πένθος δεν είναι ένα πράγμα. Αποτελεί μια σύντομη λέξη για μία περίπλοκη εμπειρία που είναι μοναδική για κάθε άτομο και για κάθε απώλεια».
Δεν υπάρχει χρονικό πρόγραμμα για την επουλωτική διαδικασία. Γενικά και συνήθως εξελίσσεται από μια οξεία μορφή που τείνει να κυριαρχεί στο νου ενός ανθρώπου σε μια πιο ενσωματωμένη/ προσαρμοσμένη μορφή, όπου τα χαρακτηριστικά της θλίψης γίνονται πολύ πιο ανεκτικά. Όταν αυτά τα συναισθήματα επιμένουν ή εντείνονται, το αποτέλεσμα είναι μια διαταραχή γνωστή ως διαταραχή παρατεταμένου πένθους. Το 10% περίπου των ανθρώπων που θρηνούν βιώνουν αυτό το είδος πένθους.
Πώς εκδηλώνεται το παρατεταμένο πένθος;
Τα βασικά του χαρακτηριστικά είναι οι ευρείες αλλαγές σε όλες τις διαπροσωπικές σχέσεις, η απώλεια νοήματος και σκοπού, η παρατεταμένη αναζήτηση και για τον εκλιπόντα και μια αίσθηση ρήξης στις προσωπικές πεποιθήσεις, σύμφωνα με την APA. Οι άνθρωποι αυτοί συχνά βιώνουν προβλήματα στον ύπνο τους, όπως χρόνιες αυπνίες και δυσκολία στην καθημερινότητά τους.
Έρευνες έχουν βρει ότι έχουν περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης υπέρτασης, καρδιοπαθειών, κατάχρησης ουσιών και αυτοκτονικών ιδεασμών. Ορισμένοι ειδικοί αναφέρουν ότι είναι πιθανό να προσπαθούν να αποφύγουν να αντιμετωπίσουν τον έντονο πόνο που σχετίζεται με την απώλεια και αυτό, παραδόξως, οδηγεί στην αύξηση του πόνου και στην διατάραξη της προσαρμοστικότητας στη ζωή.Αν και το παρατεταμένο άγχος μοιάζει με την κατάθλιψη και συχνά εμφανίζονται και τα δύο, δεν είναι το ίδιο. Η κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από μια συνεχή έλλειψη διάθεσης και δεν έχουν ως κεντρικό πρόβλημα την απώλεια ενός αγαπημένου, ούτε τον ίδιο συναισθηματικό πόνο. Ωστόσο, ένα άτομο που πενθεί μπορεί να παρουσιάσει και κατάθλιψη.
Εντούτοις, υπάρχουν πολλοί ψυχολόγοι και επαγγελματίες ψυχικής υγείας που υποστηρίζουν ότι είναι επικίνδυνος ένας τέτοιος αυστηρός διαχωρισμός. Η απώλεια ενός αγαπημένου ανθρώπου δεν μας προστατεύει από την κατάθλιψη. Ο θάνατος είναι ένας σοβαρός στρεσογόνος παράγοντας, οπότε σχετίζεται με την έναρξη ή την επιδείνωση της κατάθλιψης σε πολλούς ανθρώπους.
Όποια κι αν είναι η άποψη των ειδικών, προτείνεται η θεραπεία για το παρατεταμένο πένθος να μην εστιάζεται σε καμία περίπτωση μόνο στα φάρμακα, αλλά να έχει κεντρικό άξονα την ψυχοθεραπεία. Οι άνθρωποι αυτοί χρειάζεται να μιλήσουν για τον θάνατο, να επαναφέρουν στη μνήμη τους αναμνήσεις του εκλιπόντος, να επεξεργαστούν αυτά τα συναισθήματα, αλλά επίσης να δομήσουν μελλοντικές στρατηγικές διαχείρισης του πένθους. Αυτό μπορεί στην ψυχοθεραπεία να γίνει και σε οικογενειακό επίπεδο, όπως όταν ένα ζευγάρι χάνει ένα παιδί ή όταν μια οικογένεια θρηνεί για τον χαμό ενός γονέα.
Πηγές:
www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2691160/
www.everydayhealth.com/news/managing-grief-after-death-loved-one/
